Akıllı Alışveriş Rehberi

Ucuz dopaminin, Instagram'ın trend ettiği ürünlerin ötesinde bir bakış açısı, Smart Shopping. Anlık hazzı değil, uzun vadeli tatmini kovalamanın derdindeyiz. Peki ama sistemin tüketimi pompaladığı bir dünyada akıllı alışveriş nasıl yapılır?

Aşk-ı Memnu’da, Bihter’in Behlül’e son sözlerini hatırlamayanımız yoktur herhalde. Şiir gibiydi... “Nihal, tek koklamada sönüverecek bir çiçek, peki ya ben?” Akıllı alışveriş deyince aklıma Bihter’in bu meşhur sözlerinin gelmesi tesadüf değil. Bir gün alışverişteyim. Spor ayakkabı alma niyetindeyim, pek çok marka ve mağaza arasında gidip geliyorum. Üç temel isteğim var: Rahat olacak, göz zevkime hitap edecek ve elbette cebimi yakmayacak! Sonunda bir modeli beğeniyorum ama bu kez de iki renk seçeneği arasında kalıyorum. Biri siyah, biri mor. İkisi de “beni al, beni al” diyor ama ben birini almak zorundayım çünkü bütçem ikisine birden izin vermiyor. Peki, ne yapacağım?

Elim hemen telefonuma gidiyor. Her ikisinin de fotoğrafını çekip en yakın arkadaşıma atıyorum. Gelen cevapta şöyle yazıyor “Hiç düşünme, siyahı al.” Neden bu kadar net olduğunu soruyorum. Diyor ki “Mor tek nefeste solacak bir gül, peki ya siyah hiç öyle mi?”

O gün bugündür, alışveriş yaparken ne zaman iki seçenek arasında kalsam aklıma bu cümle gelir. Hangisini daha çok ve uzun süre kullanırım? Deneyin, çok işe yarıyor.

Ekonomik gücümüzden bağımsız olarak, alışveriş hemen hepimizin en büyük zaaflarından biri. Asgari ücretle çalışan bir beyaz yakalı, çok istediği o tasarım çantaya hiç eli titremeden tek maaşını gömebiliyor. Sonra gelsin suçluluk duygusu... Eşe dosta mesaj atmalar, “Ayın geri kalanında çantamı kemiririm artık” başlıklı günah çıkarma seansları...

Hadi itiraf edelim; ihtiyaca yönelik değil de tamamen agresifçe, bir şeylere tepki olarak, sırf o an kendimizi rahatlatmak, içimizdeki bir sıkıntıdan kurtulmak için yaptığımız alışverişler gardıropları çer çöple, bir daha yüzüne bakmayacağımız parçalarla dolduruyor. Misal aşk acısı çekerken yapacağımız alışverişin özlü sözü hep sağ cebimizde hazır. Sertab Erener’in ‘Olsun’ şarkısındaki, “Bir kedi alırım, sen de anneni çağır” sözlerini eğip büküyoruz ve “Amaan, bir çay koyar, alışveriş sepetimi onaylarım. Sen de anneni çağır” diyerek kendimizi rahatlatmaya çalışıyoruz. Anlık bir rahatlama yöntemi elbette ama sonra hesabı yine biz ödüyoruz!

Tüketim çılgınlığının, tüketicideki psikolojik yansımalarının markalar da çok iyi farkında ki birçoğu uzun zamandır çevre duyarlılığını da göz önüne alarak geri dönüşümün altını çiziyor. Buna yönelik kampanyalar düzenliyor. Özetle aslında her iki taraf da dengeyi arıyor çünkü doz aşımı dediğimiz şey, hemen her konuda olduğu gibi burada da tehlike çanlarının çalmaya başladığı nokta olarak karşımıza çıkıyor.

Bu kadar zevkli bir şeyin, herhangi bir olumsuz duyguya kapılmadan tadını doya doya çıkarmayı hepimiz hak ediyoruz. Nasıl mı? İşte size yardımcı olacak bazı ipuçları...

Alışveriş yaparken kandırıldığımızı düşünmüyorsak, aldığımız ürüne, bedelinin çok üstünde bir para ödemiyorsak...

İhtiyacımıza yönelik hareket ediyorsak...

Trend kurbanı olmuyorsak, ne istediğimizi ve hatta ne istemediğimizi iyi biliyorsak...

Sadece marka takıntısıyla hareket etmiyorsak...

‘Vakit, nakittir’ bilgisine vâkıfsak ve alışverişte saatlerimizi harcamıyorsak... Bu şartlar altında alışveriş elbette bir mutluluk sebebi.

-Alışverişe gitmeden önce mutlaka bir ihtiyaç listesi yapın ve mümkün olduğunca o listenin dışına çıkmayın. Emin olun, hiçbirimizin 12 tane beyaz gömleğe ihtiyacı yok.

-Bir mağazada alışveriş yapıyorsanız, online mağaza fiyatlarını da mutlaka kontrol edin. Pek çok markanın mağaza fiyatıyla internet satış fiyatı farklı.

-Üzerinde etiketi olmayan ürünü almayın. Değiştirme ve iade sırasında pek çok marka için bu bir sorun.

-Kendinizi yorgun ya da mutsuz hissettiğinizde alışveriş yapmayın ve o uygulamayı sakince kapatın. Alışverişi bir yara bandı olarak kullanmayın.

-Alacağınız ürün hakkında (satıcısı kadar olmasa da) mutlaka bilgi sahibi olun. Ürünün içeriği, üretim şartları nasıl? Bu bilgiler aldığınız parçanın ömrünü belirleyecek detaylardan.

-Kampanyalı satışlara dikkat edin, sırf ucuz ya da indirimde diye herhangi bir ürünü satın almayın.

-Sosyal medyanın ışıltısına kanmayın. Gerçekten o ürünü istiyor musunuz yoksa sadece sosyal medyanın yarattığı vibe'dan mı etkilendiniz?

-Online alışveriş yaparken mutlaka tüketici yorumlarını okuyun.

-Sık sık gardırop temizliği yapın. Bunun için mevsim geçişlerini beklemeyin. İhtiyacınız olmayanları, ihtiyacı olanlarla paylaşın. Dolabınızda gözden kaybolan bir ürün, başkasında hak ettiği değeri görebilir.