Canan Dağdeviren

Bilim İnsanı
CANAN DAGDEVIREN.jpg
MIT Media Lab
Ayşegül Savur Özgen yazdı

Giyilebilir kalp pili buluşundan sonra meme kanserinin erken teşhisine yönelik petek dokulu giyilebilir bir sutyeni icat eden Dağdeviren, hem hastalara umut oluyor hem de istediği gibi insanlara yardım ediyor.

Eğitim ve kariyer hayatının parlak grafiği zaten Canan Dağdeviren hakkında epey fikir veriyor. Ama çok daha fazlası var. Dağdeviren’i bilim dünyasında, dünyanın takip ettiği bir isim haline getiren asıl unsur, giyilebilir medikal teknolojiler üzerine yaptığı çığır açıcı çalışmalar ve buluşları. 

Buluşlarda aile hikayesinin çok etkili. Dağdeviren, dedesinin henüz 28 yaşındayken kalp yetmezliğinden öldüğünü öğrendiğinde kendisi beş yaşındaymış. Ve gencecik yaşta kalp sorunları yaşayan hastalara derman olmaya kendi kendine söz vermiş. Verdiği sözü tutan Dağdeviren, giyilebilir kalp pili teknolojisini geliştirdi. Bu alet, kalp pili için gereken enerjiyi kendisi üretiyor. Böylece normal ömrü beş ila yedi olan kalp pillerinin yeni ameliyatla değiştirilmesinin önüne geçiliyor. 

Dağdeviren’in devrim niteliğindeki bir diğer buluşu ise günümüzde sekiz kadından birinde görülen meme kanserinin erken teşhisine yönelik. Bilim insanı, bunun için petek dokulu giyilebilir bir sutyen icat etti. Petek dokusunun arasına girebilecek büyüklükte ultrason başlığına sahip bu icat, kadınların evde kendi kendilerine görüntüleme yapabilmelerine imkân tanıyacak. Dağdeviren bu buluşun ilk adımlarını, meme kanserine yakalanan teyzesinden aldığı geri bildirimlerle attı. İlk adım memeyle atıldı ama Dağdeviren bu teknolojinin başka organlar için de kullanılmasını hedefliyor. 
Hatta ilk deneylerini hamileyken kendi üzerinde yapmış. Bir TV röportajında “Amerika’ya geldiğimde bilimsel malzeme açısından her şey vardı ve burada bir ben eksiğim” dediğini aktaran Dağdeviren’in en önemli motivasyonu, insanlara yardım edebilmek. Çevresinde -annesi dışında-, bir kadının fizikçi olabileceğine dair pek inanan olmasa da Dağdeviren bugün geldiği noktada, dünya devleri liginde. Adı, Forbes’un ‘30 Yaş Altı Bilim İnsanı’ listesinde ve Massachusetts Institute of Technology’nin yayını Technology Review’ın ‘35 Yaş Altı Mucitler Listesi’nde yer alıyor. 

Özellikle kadınlar, Dağdeviren’in meme kontrolünde yol arkadaşı olacak ‘sütyen’in evlerine girmesini heyecanla bekliyor.

Meme Kanserini Evde Teşhis Edebilecek Sütyenin Mucidi

Buluşlarıyla, medikal teknoloji alanında çığır açan, üstelik de bunu henüz 30’larındayken yapan bilim insanı… 1985 doğumlu Canan Dağdeviren, Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünü bitirdikten sonra, Sabancı Üniversitesi’nde Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programında yüksek lisans yaptı. Sonrasında Fulbright bursu kazanarak  UIUC'da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine (Junior Fellow of Harvard) seçilen ilk Türk oldu. Şu an Massachusetts Institute of Technology'de Medya Sanatları ve Bilimleri alanında LG Kariyer Geliştirme Profesörlüğünü yürütüyor.

Sınır Tanımayanlar ile ilgili diğer kişiler