Başarılı Olan Ama Hep Yetersiz Hisseden Kadınlar… Neden?

Biz kadınlar için çok önemli bir tarihte, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde, İstanbul’un yeni sosyal kulübü Dotshub’da ilk Cosmo Rise etkinliğimizi gerçekleştirdik. Cosmopolitan Türkiye ekibinden Ayşegül Savur ve Melis Karaca’nın temelini attığı Cosmo Rise projesinin ilk konuğu Başarılı Bir Kadın Olduğum İçin Özür Dilerim kitabının yazarı Evrim Kuran’dı. 

Alanlarında değişim öncüsü olmak için yola çıkanları bir araya getirip girişimcilik ekosisteminin yeni merkezi olmayı hedefleyen Dotshub, Cosmo Rise’ın da aralarında bulunduğu bir dizi etkinlikle kapılarını açtı. Dotshub’ın düşünce ve topluluk ajansı olarak çalışan Fer Etkileşim’in Kurucusu Gazeteci Cansu Çamlıbel’in yönettiği söyleşi aydınlatıcı, bir o kadar da şaşırtıcıydı. Öyle ki Evrim Kuran’ın anlattıkları çoğunluğunu kariyer sahibi başarılı kadınların oluşturduğu davetliler arasında uyanışa sebep oldu desek yeridir. “Nasıl yani, kim neye uyanıyor?” derseniz şöyle; günün sonunda anladık ki gıpta ettiğimiz, hatta ilham aldığımız pek çok başarılı kadın, Başarılı Bir Kadın Olduğum İçin Özür Dilerim kitabında geçen impostor olgusundan mustarip. Bu kadınlara Michelle Obama, Arianna Huffington, Lady Gaga gibi dünyaca ünlü isimler, itirafı üzerine öğrendiğimiz üzere Cansu Çamlıbel ve hatta yazarın kendisi dahil. Anlayacağınız ister Grammy Ödülü rekoru kırmış bir müzisyen olun ister ödüllü bir gazeteci, bu kendini yetersiz hissetme hali oluk oluk damarlarımızda akıyor.

“Impostor olgusu eğitim seviyesi, kariyeri, kültürü, başarısı arttıkça yetersiz biri olduğuna daha çok ikna olan ve her an foyası ortaya çıkacakmış gibi hisseden insanları tanımlamak için kullanılıyor” diyor Evrim Kuran ve devam ediyor; “Ölçülebilir somut başarıları olan kadınların -Buna ev kadınları da dahil bu arada. Onlar ücret almayan emekçiler- ekseriyetle ‘Doğru zamanda doğru yerdeydim, şansım yaver gitti, Allah beni iyi insanlarla karşılaştırdı, nazar değmesin’ gibi ifadeler kullandıklarını gördüm. İşte bu impostor olgusuna sahip olmak.” 

Sonra bir bakıyor Kuran da aynı böyle bir insan; örneğin iltifat almakta çok zorlanıyor; “Oysa ben ölçülebilir somut başarısı olan bir araştırmacıyım, bir iş insanıyım, bir yazarım. Dördüncü kitabım yayımlandı ama yazarım demeye daha yeni başladım.” 

Evrim Kuran bu farkındalıkla birlikte başarı algısı üzerine bir araştırma açıyor. Az sayıda erkeğin katıldığı araştırmadan yola çıkarak anlıyor ki erkeklerin bu gibi kaygıları, yetersiz hissetme halleri sorgulanmıyor bile. Onlar adeta doğuştan başarılı.  

Erkek düşmanı olmadığını üstüne basa basa vurgulayan Kuran, nihayetinde 3000 kadından oluşan ve sadece verilere değil, derin görüşmelere de yer veren bir araştırmaya dayanarak kitabı kaleme alıyor. Araştırma sonucuna göre her üç kişiden biri impostor mağduru. Bunların çok büyük bölümü de kadınlar. 

Araştırmacı Dr. Valerie Young beş tür impostor olduğunu söylüyor. Solist var örneğin; her şeyi kendi kendine yapan, kimseden yardım istememek üzere kendini kodlayan kadın. Süper kahraman var; çalışan birey, anne, arkadaş, eş, çocuk gibi aynı anda birkaç rolde olan insan. Tabii her şeyi aynı anda yaparken yetersizlik duygusuna kapılan ve kendini suçlu hisseden karakter. Mükemmeliyetçi olarak adlandırılan üçüncü impostor türü açısından mükemmel bir performanstaki küçük bir kusur, yani 100 üzerinden 99 skor, başarısızlık ve dolayısıyla utanca eşittir. Uzman ise mükemmeliyetçiliğin bilgiye odaklanan versiyonudur. Her şeyi bilmeyi beklediğiniz için, küçük bir bilgi eksikliğinde bir başarısızlık ve utanç hissedersiniz. Son olarak Doğal Dahi için yetkin olmak yetmez, yaptığı işi ne kadar hızlı ve kolayca yaptığı önemlidir.

Evrim Kuran’a göre tetikleyiciler aile-ev ortamındaki kırılganlıklar, ebeveynden görülen koşullu sevgi ve iş dünyasındaki haksızlıklar, yaşanılan sıkıntılar. Anlayacağınız çok derin konular.

Kuran’a göre kadınların temel öz şefkat çalışması yapması gerekiyor; “Başkalarına sunduğumuz o cömert şefkatin onda birini kendimize göstersek, hallolacak. Bunun uzmanlarla birlikte yapılan egzersizleri var. Ayrıca yine uzmanlarla büyük travmalar üzerine çalışmalı. Nedir büyük travmalar? Boşanma, ölüm, taciz vb.” Evrim Kuran şu önemli detayı da ekliyor; “Zaman geçtikçe halının altına attığımız küçük travmaların, yani küçük t’lerin büyüklerden daha önemli olduğunu gördüm. 2 yaşında, 8 yaşında, 12 yaşında yaşadığım minicik detaylar görüyorum bana bugünkü deneyimlerimi bu kadar ağır yaşatan. Onun için naçizane tavsiyem o küçük t’ler üzerine de çalışılması.”

Ne diyelim; daha nice uyanışlara, kendimize iyi gelmelere, kusurlarımıza sarılıp kendimizi sevmelere… Cosmo Rise hareketimiz devam edecek, takipte kalın. Öptük!