Yerel Yönetimler Kadın Sağlığı Politikalarında Ne Durumda?

Cinsel sağlık hak hizmetleri uluslararası sözleşmelerde temel insan hakları arasında yer alıyor. Cinsel sağlık hakkı, ulusal düzeyde sosyal bir hak olarak tanımlanan sağlık hakkı kapsamında değerlendirilse de maalesef ki birçok kadın bu haktan maruz kalıyor. Hatta bu hakka dair farkındalığı bile olmuyor. Yıkılamayan tabular, konuşulmayan konular, sorulmaya çekinilen sorular kadınların sağlıklarını ve gündelik yaşamlarını olumsuz şekilde etkilemeye devam ediyor. Toplumsal olarak konuşulmayan, görmezden gelinen kadın sağlığı ve sorunları Türkiye siyasetinde yerel yönetimler tarafından ara ara gündeme getiriliyor. Peki yerel yönetimler, milyonlarcamızı ilgilendiren bu konuda halihazırda neler yapıyor?

Berlin, Stockholm, Oslo, Barcelona, Paris gibi dünyanın çeşitli yerlerindeki yerel yönetimlerde ücretsiz projeler devam ederken Türkiye’deki muhalif belediyelerin kadın/kadın+ ve kız çocuklarının cinsel sağlığını gözettiği projeler de günden güne artıyor. Seçim vaatleri olarak verilen sözler yerine getiriliyor. Özellikle son yıllarda gündemde olan Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonuna karşı aşı uygulaması, İstanbul ile Ankara gibi büyükşehir belediyeleri ve bazı ilçe belediyeleri tarafından ekonomik düzeyi yetersiz olan kadın ve kız çocuklarına ücretsiz bir şekilde uygulanıyor. Belki de en önemlisi, henüz farklı şehirlerde örneklerini pek göremesek de İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Kadıköy Belediyesi’nin açmış olduğu merkezlerde kadın hastalıkları ve doğum biriminin bulunması vesilesiyle kadınlar jinekolojik muayeneye rahatlıkla erişebiliyor. Ayrıca, 2015 yılında kurulan Şişli Belediyesi Toplumsal Eşitlik Birimi konu ile ilgili çalışmalarına sosyal belediyecilik anlayışı ile yön vererek kadın ve lgbti+ bireylerin ücretsiz jinekolojik muayene hizmetine erişmesini sağlayan öncü belediye olarak rol oynuyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehzadebaşı Tıp Merkezi’nde jinekolojik muayene, gebelik takibi, menopoz takibi, doğum ve doğum sonrası hizmetler, aile planlaması danışmanlığı, rahim ve yumurtalık hastalıkları tedavisi gibi hizmetler bulunuyor. Kadıköy Belediyesi’nin açmış olduğu Prof. Dr. Korkmaz Altuğ Sağlık Polikliniği’nde ise muayeneden HPV, Smear testine kadar birçok alanda hizmet sağlanıyor. Her iki sağlık merkezinin ortak özelliği ise sosyokültürel ve sosyoekonomik farklılıklar gözetmeden her kadının yararına yönelik: Kişisel veriler gizli kalıyor ve ücretsiz destek veriliyor!

Özellikle sosyal medyada afişe edilen doktorlar gündemdeyken kadınların ve lgbti+ bireylerin daha kapsayıcı, güvenilir ve ücretsiz sağlık hizmetlerine erişim ihtiyacı artıyor. Doktor Ezgi Aydın Aytemiz şu yorumlarda bulunuyor: “Türkiye’de aşı için yüksek meblağların söz konusu olması ve birçok kadının HPV aşısından haberinin dahi olmaması bence hepimiz için büyük ayıp. Ankara Büyükşehir Belediyesi bunun çalışmasını yaptı, ancak yerel yönetimlerin çabalarıyla ne yazık ki bir noktaya kadar bunu sağlamak mümkün.” diyor. Gizlilik konusuna da özellikle dikkat çekiyor: “Demokratik bir ülkede kişilerin sağlık kuruluşlarına güvenle ulaşamaması bireysel özgürlüğü kısıtlayan bir durum ve hekimlerin bu konuda özellikle daha hassas davranması, hele ki kadın hastalıkları ve jinekoloji uzmanları olarak çok daha ihtiyatlı olmak şart. Biz hekim olarak bu mahremiyet için zaten yemin ediyoruz... Görev tanımımız bireylerin mevcut durumlarını eleştirmek değil, her ne durumda olursa olsun tüm insanlığa aynı eşitlikte fayda sağlamak. Bireylerin ücretsiz bir şekilde hakları olan sağlık hizmetlerini alabilmelerini kolaylaştırmak için atılacak adımlar ise yerel ve genel yönetimlerin görevidir.” 

Kadın, LGBT+ ve çocuklar için katedilmesi gereken çok yolun, aşılması gereken birçok kilit noktanın varlığına rağmen belediyelerin ücretsiz sağlık hizmetini yaygınlaştırılmasını umuyor, herkese sağlıklı günler diliyorum.