HIV'i Konuşmamız Lazım

“HIV negatif bir sağlık çalışanıyım ve pozitif biriyle güvenle birlikte olunabileceğini savunuyorum.” Pozitif-İz Derneği’nin sitesinde yayımladığı hikayelerden birinde eşi HIV pozitif olan biri böyle anlatıyor hikayesini. İşte erken tanı ve düzenli tedavi HIV’le ilgili doğru bilinen yanlışları böyle yıkıyor!

Human Immonudeficiency Virus ya da bilinen ismiyle HIV, tanı ve tedavi olmadığı durumda sebep olacağı ölümcül enfeksiyonun yanı sıra dünyanın dört bir yanında yanlış bilgilerin yayılmasına, damgalamalar ve ayrımcılığa neden olmuş bir virüs. Tedavi yolunda çığır açan yaklaşımlarla milyonlarca insanın hayatı kurtulurken öte yandan toplumdaki HIV algısını yıkmak maalesef hâlâ zor.

HIV’e dair aklımızdakileri, herkesin bilmesi gerekenleri konuşmak üzere Doç. Dr. Asuman İnan’ın kapısını çaldık.

HIV insana bulaşan virüsün adı. Yani bulaştıktan sonra HIV enfeksiyonu dediğimiz hastalığa neden olan virüs. Kişi virüsü aldıktan sonra tanı almaz ve tedavi olmazsa yıllar içinde enfeksiyon vücudun bağışıklık sisteminin çökmesine neden olur. AIDS ise HIV ile yaşayan bireylerin tedavi edilmediği durumda yıllar içinde ulaşacağı son evredir.

HIV virüsü bulaşan kişide bir süre içinde yüksek ateş, boğaz ağrısı, ishal, üşüme, gece terlemesi, lenf bezlerinin şişliği gibi genel semptomlar görülür. Ancak bu grip benzeri semptomlarda HIV ihtimali düşünülmediği için testler yapılmayabiliyor.

Maalesef HIV farkındalığının yetersiz olması sebebiyle. Kişiler partnerlerinden ayrılmak zorunda kalabiliyor, hatta bu nedenle işini bile kaybedenler var. Kişilerin kendilerini damgaladıkları da olabiliyor. Doğru bilinen yanlışlar sebebiyle HIV tanısı alan bir kişi bir daha bir partneri olamayacağını düşünebiliyor.

Anonim test bahsettiğimiz ayrımcılık ve damgalanma endişeleri nedeniyle oldukça kritik. Maalesef Türkiye’de altı anonim test merkezi var. Bu sayı çok yetersiz.

Öncelikle bilinmesi gereken, HIV cinsel yolla, kan yoluyla ve anneden bebeğe bulaşır. Ancak nasıl bulaşmadığını da vurgulamak gerekiyor: Tokalaşmakla, aynı ortamda bulunmakla, öpüşmekle, aynı diş fırçasını kullanmakla, aynı tuvaleti kullanmak ya da aynı havuza girmekle bulaşmaz.

Konuşmak ve anlatmak. HIV virüsünün erken tanıyla kronik bir duruma döndüğünü, kişinin yaşamını, evlenme ihtimalini, çocuk sahibi olma ihtimalini engellemediğini daha çok konuşmamız gerekiyor.

Maalesef dünyada HIV vakaları azalırken Türkiye’de artıyor. Yapabileceğimiz en önemli şey testleri yaygınlaştırmak. Aslında Türkiye’de yılda 10 milyon kişiye test yapılıyor ancak bu yeterli değil. Kadın, erkek, trans seks işçileri, damar içi madde kullanıcıları için bir test zorunluluğu yok.

Kondom kullanımının çok önemli olduğunu hatırlatırım. Hızlı tedavi, kendi kendine test gibi yaklaşımların da önemli olduğunun altını çizmek isterim. En önemlisi, kişilerin şüpheli bir cinsel temas sonrası, en ufak şüphede mutlaka HIV testi yaptırması.