Nöroçeşitli Aşk Başkadır

Her zihin aslında biriciktir. Her ne kadar biz onu ortalama bir kalıba sokmaya çalışsak da! Bunu yaparız çünkü bilinmeyen korkutur ve bilinmeyeni anlamlandırmak çok fazla zihinsel enerji gerektirir. Bir şeyleri kategorize etmek bu açıdan ekonomiktir, değil mi?

Bu zihin ekonomisi ise bazılarımıza tuhaf hissettirir; hiçbir kalıba sığamayan insan, kendini yalnız hissedebilir. Hatta bazen, yetersizlik duygusu kaplayabilir içini, “Ben neden böyleyim?” diye dertleniriz. Benzer şeyler hissetmiş biri olarak bugün aşk teması üzerinden sizi biraz daha az yalnız hissettirmeye geldim: Hadi nöroçeşitli aşktan bahsedelim!

Öncelikle nöroçeşitlilik (neurodiversity), insanların beyinlerinin farklı şekillerde işlediği ve dünyayı algıladığı gerçeği üzerine ortaya çıkmış bir kavram. Bu şemsiye terim, otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite, disleksi gibi nörogelişimsel farklılıkları kapsar. Ve bu farklılıkları bir hastalık gibi görmek yerine çeşitlilik olarak görür!

Bir zihnin “nörotipik” bir işleyişten farklı gelişmiş olması, onun bozuk olduğu anlamına gelmez elbette. Aslında bu terimin altındaki bazı farklılıkları duymuşuzdur, örneğin hiperaktivite. Ancak hiperaktif denince aklımıza pire gibi zıplayıp duran bir erkek çocuk gelmesi muhtemeldir, çünkü semptomların kategorileştirilmesi genellikle erkeklere göre yapılmıştır. Peki ya toplum tarafından uslu olması beklenen ve bu nedenle genellikle bedensel hiperaktivite yerine zihni fazlaca çalışan kız çocukları?

Bu aralar nöroçeşitlilik farkındalığı özellikle sosyal medyanın da etkisiyle arttığı için, zamanında teşhis konulamamış o kız çocukları (ve norma uymayan bireyler), şimdi birer yetişkinken kendilerini bulmaya başladı. “Daha önce bilseydim çok farklı olurdu” diyenler, müthiş bir rahatlamaya geçenler ve daha niceleri...

Ancak hâlâ bu konuda çok fazla bilgi eksikliği var. Örneğin, tipik bir zihnin kaba olarak algıladığı bir cevap, aslında otizmin getirdiği filtresiz ve dürüst iletişimden kaynaklı olabilir. Sürekli onay aradığı için “Bana güvenmiyor musun?” lafını işiten partner, belki de sadece ortalama birine göre daha fazla reddedilme duyarlılığına sahiptir.

Peki, nöroçeşitli insanlar sevgilerini nasıl gösterirler? Size sosyal medyada viral olmuş 5 yöntemden bahsedeceğim şimdi.

Nöroçeşitli insanlar, genellikle çok spesifik ilgi alanlarına sahiptir. Öğrendikleri bilgileri sevdikleri kişilerle paylaşmayı severler ve bu, çoğunlukla uzun, detaylı bir bilgi akışı şeklinde olur. Bu yoğun bilgi aktarımı, nörotipik partnerleri için bazen yorucu olabilir, ancak sabırla dinlemek ve ilgi göstermek, nöroçeşitliler için büyük bir sevgi göstergesidir!

Herkes biraz “kendine ait zaman” (me time) ihtiyacı hisseder. Nöroçeşitli insanlar, çevrelerindeki dünyayı farklı algıladıkları ve onlara göre tasarlanmamış bir sistemde var olmak için fazla enerji harcadıklarından tipik birine göre daha çok dinlenme ihtiyacı hissederler. Bir sevgi dili olarak bu me time'ı partnerleriyle paralel bir şekilde geçirmekten hoşlanabilirler. Hiçbir beklenti olmadan, sadece beraber durmak da olabilir bu.

Sürekli yenilik ve aciliyet arayan hiperaktif birisi, karnını doyurmayı büyük bir külfet olarak görebilir. Bu tarz durumlarda, nöroçeşitli bireyler sevgilerini “destek takası” yoluyla ifade edebilirler. Zorlandıkları bir aktivitede yardım alıp başka bir konuda partnerlerine yardım etmeleri, onlar için gerçek bir sevgi göstergesidir. Buna “Su iç!” diye hatırlatılması da dahildir mesela.

Nöroçeşitli insanlar, her zaman fiziksel temastan hoşlanmasa da duygusal düzenlemeyi sağlamak için bazen güvendikleri insanlardan derin temas isterler. Basınç sağlayan ağır bir battaniye altında olmak gibi sıkı bir sarılma da sakinleştirici etki yaratabilir.

Penguenlerin çiftleşme ritüelinde birbirlerine taş hediye etmesi (penguin pebbling) gibi, nöroçeşitli insanlar tipik birinin değersiz göreceği objelere büyük ilgi duyabilirler. Nöroçeşitli birisi, bu tür nesneleri toplayıp size hediye ediyorsa, anlayın ki değerlisiniz! Hediye edilen şey, her zaman bir nesne olmak zorunda da değil. Size sürekli Reels gönderen bir arkadaşınız varsa, bu da bir tür taş paylaşım örneğidir.

Viralleşen örnekleri okudukça aklınızda size ait örnekler şekillenmiş olabilir. Ben de insanlara sordum ve çeşitli sevgi dillerini sizin için derledim:

-Rahatlamak için çıkardığım balina seslerini onun yanında da çıkarıyorum.

-Üzerime yatmasını istiyorum! Eğer çok fazla düşünüyorsam beynimi susturmak için fiziksel temasa ihtiyaç var demektir.

-Onun bedenine hayali bir şekilde resim çiziyorum veya yazı yazıyorum.

-Benim yöntemim agresif pozitiflik! Ona ne kadar harika biri olduğunu hatırlatıyorum ama agresif bir şekilde, bağırarak mesela.

-Bulduğum taş, yaprak veya tüyleri hediye ediyorum.

Evet, yeterince bilgi saçtım. Özetle, sevgiyi gösterme biçimi iltifat etmek, birlikte aynı aktiviteyi yapmak veya birbirine değerli hediyeler almakla sınırlı kalmak zorunda değil. Partnerinizin yoğun bir şekilde aktardığı bilgilere ilgi ve gerektiğinde sabır göstermek, bazen beraber sadece durabilmek veya size hediye ettiği taştaki güzelliği görebilmek de sevgiye dahil. Morali bozukken evde montla oturmasını yargılamamak da!

Böylece aşk 12 ay başka olur.