Kazanılmış Renk: Mor

Rivayete göre İstanbul fethedildiğinde Bizans İmparatoru hiçbir yerde bulunamamış. Ondan geriye kalan tek şey açık bir pencerenin önünde duran mor terlikleriymiş. Soylulara özel bir renk olan mor, nasıl oldu da kadın mücadelesinin rengi haline geldi?

Mor rengin soylulardan çıkıp kadın mücadelesinin saflarına geçmesi 1900’lerin başına dayanıyor. Kadınların oy verme hakkı için mücadele eden Süfrajet Hareketi 19. yüzyıl ortalarında başlıyor. Hareketin en güçlü olduğu ülkelerden İngiltere’de 1903 yılında kurulan Kadınların Sosyal ve Politik Birliği’nin lideri ise Emmeline Pankhurst. Birçok kadını hakları için örgütleyen Emmeline, hareketin bazı taşıyıcı sembollere ihtiyacı olduğunu düşünüyor. Mor, beyaz ve yeşil de burada devreye giriyor.

Bu renkler öylesine belirlenmiş renkler değil, hepsinin bir anlamı var. Kadın mücadelesinin ana rengi olan mor, tek başına asaleti, azmi ve harekete duyulan sadakati temsil ediyor. Beyaz, o dönemde hakları için savaşan kadınlar muhafazakarlar tarafından ‘’kirli’’ olarak damgalandığı için masumiyetlerini ve saflıklarını savunmanın sembolü. Yeşil ise kadınların umutlarını temsilen mor ve beyazın yanına ekleniyor.

Süfrajet Hareketi bu renkleri mücadelenin simgesi olarak belirledikten sonra sadece sembolik değil stratejik olarak da kullanıyor. Süfrajetler, sürekli beyaz ve mor kıyafetler giyerek toplumda daha ciddi ve güçlü bir izlenim bırakıyor.

Kadınların bu ısrarı dönemin ünlü tasarımcılarının radarına giriyor. İngiliz modaevi Selfridge’s, süfrajetlerin renklerinde özel koleksiyonlar üreterek hareketi destekleyen ilk mağazalardan biri oluyor.

Zaman makinemizi ileri sarıyor ve 1920’lere hatta 30’lara gidiyoruz. Pek çok ülkede kadınlar yavaş yavaş oy verme hakkını elde ediyorlar. Ne güzel, hareket başarılı olmuş ve misyonunu tamamlamış diye düşünülebilirdi ve yazı burada bitebilirdi ama söz konusu ataerkil dünyada kadın olma mücadelesi biter mi hiç? Kadınların ekonomik özgürlük ve işgücüne katılım için mücadeleleri başlıyor. Kadın hareketi 1960’larda ikinci dalga feminizm olarak adlandırılan yepyeni bir döneme giriyor ve mor yine sahnede!

Gloria Steinem ve Betty Friedan gibi feminist liderler, kadınların ekonomik ve sosyal eşitliği için mücadele ederken, moru unutmuyor. 1970’lerde feminist hareketin güçlenmesiyle, mor rengi kadın dayanışmasının bir sembolü olarak protestolarda, pankartlarda ve aktivistlerin kıyafetlerinde daha fazla görülüyor. 1978’de Londra’da düzenlenen ‘Reclaim the Night’ yani ‘Geceleri Geri Alıyoruz!’ yürüyüşünde kadınlar, cinsel şiddete karşı seslerini yükseltirken ellerinde mor bayraklar var. Bu hareket tüm dünyada konuşuluyor ve mor, kadınların güvenliği ve hakları için verilen mücadelenin ayrılmaz bir parçası oluyor.

"Biz, anne babamızın bizi uyardığı kadınlarız ve bundan gurur duyuyoruz." Gloria Steinem

2000’li yıllara geldiğimizde sosyal medya ve dijital aktivizm kavramları, mor rengin kadın hareketinde kullanımını daha da yaygınlaştırıyor. #MeToo, #TimesUp ve #NiUnaMenos gibi küresel hareketler, moru tıpkı geçmişte olduğu gibi kadın hakları mücadelesinin simgesi olarak benimsiyor. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde dünya çapında yapılan yürüyüşlerde, protestolarda ve etkinliklerde mor giysiler ve mor temalı kampanyalar sıklıkla kullanılıyor. Hatta ülkemizde şiddet mağduru kadınlara destek veren ve rengin adını taşıyan bir vakıf var: Mor Çatı.

Moda dünyasında ise büyük markalar ve tasarımcılar, daha önce olduğu gibi kadınların hak ve eşitlik taleplerine destek vermek amacıyla koleksiyonlarında mor renge yer veriyor. 2018’de New York Moda Haftası’nda morun öne çıkması, feminizmle bağlantılı bir duruş olarak yorumlanıyor. Ünlü tasarımcı Maria Grazia Chiuri’nin Dior için tasarladığı koleksiyonlarda feminist sloganlar ve mor tonlar var.

Modada renkler genelde trendden ibarettir, gelip geçer, her sene değişir. Ancak mor renk bir trendin ötesinde, bitmeyen kadın mücadelesinin tarihi mesajını içinde barındırıyor. Bu yüzden mor bize kadınların gücünü ve dayanışmasını hatırlatmaya sonsuza dek devam edecek.